Została ustanowiona nowa uroczystość państwowa. W parlamencie
przyjęto bowiem ustawę erygującą Święto Chrztu Polski, które ma być
obchodzone corocznie 14 kwietnia. Nie będzie to jednak dzień ustawowo
wolny od pracy. W ustawie zapisano, że ustanawia się to Święto w celu
upamiętnienia tego wydarzenia, "zważywszy na doniosłość decyzji
Mieszka I, uznawanej za początek Państwa Polskiego. Święto ma mieć
charakter państwowy.
W ustawie podkreślono, że chrzest Polski miał „kluczowe znaczenie
dla rozwoju naszej Ojczyzny”, lecz obecność w społecznej świadomości
tego przełomowego wydarzenia jest „znikoma”. I dlatego potrzebny jest
ten „dzień narodowej refleksji nad dziedzictwem naszych ojców, nad
odpowiedzialnością wszelkich władz państwowych, wszystkich obywateli
i każdego z osobna za naszą Ojczyznę, za jej przyszłość i pomyślność.
Święto to powinno służyć inspiracji do podejmowania działań na rzecz
dobra wspólnego.
Natomiast w uzasadnieniu ustawy stwierdzono: "Dzisiaj, w dobie
kruszenia podstaw, na których zbudowany jest nasz byt narodowy i
państwowy, w dobie niepewności i obawy o naszą przyszłość, o jutro
naszych dzieci, powinniśmy pamiętać o rocznicy chrztu Polski. Niech
dzień 14 kwietnia stanie się okazją do zadumy i refleksji nad
odpowiedzialności za naszą przyszłość”. Co bardzo ważne, u
początku Polski powstawały równolegle administracyjne struktury
kościelne i państwowe. Z tego wynika między innymi fenomen
nierozerwalnego związku Kościoła z Narodem, co bywa niezrozumiałe
oraz jest kwestionowane przez tych, którzy nie znają naszej tożsamości i
szczególnego charakteru naszego chrześcijańskiego dziedzictwa.
Podczas prac nad ustawą dyskutowano nad datą ustanowienia
Święta. W Sejmie jej sprawozdawca pos. Dariusz Piontkowski (PiS)
powiedział: „Nie znamy dokładnej daty chrztu, większość historyków
uznaje jednak, że prawdopodobnie odbyło się to w Wielką Sobotę 14
kwietnia 966 r. Taką też datę zaproponowali wnioskodawcy”. Data chrztu
faktycznie wzbudza dyskusje ponieważ nie ma bezpośredniego tekstu
źródłowego Za dzień chrztu Mieszka ogólnie uznaje się 14 kwietnia,
ponieważ w tym dniu w 966 roku według kalendarza juliańskiego
przypadała Wielka Sobota. W tamtych wiekach według wielu uczonych
uroczystego chrztu udzielano w wigilię paschalną.
Tymczasem badacz tej problematyki dr Jerzy Mańkowski w opracowaniu „Caecitas i illustratio, bellum bonum i chrzest Mieszka” – używając warsztatu filologa klasycznego przy badaniu Kroniki Wincentego Kadłubka, który opisywał to wydarzenie – doszedł do innych i znamiennych wniosków. Twierdzi, że nie była to praktyka powszechna i podkreśla, że z przekazów źródłowych jednoznacznie wynika, że przez wiele stuleci prymarnym świętem, podczas którego przyjmowano do Kościoła nowych wyznawców, w tym także nowe ludy, „była uroczystość Zesłania Ducha Świętego (w nomenklaturze łacińskiej Pentecoste), a ściśle biorąc, wigilia tego święta”. Analizując kluczowe zdanie Kroniki Kadłubka dochodzi do wniosku, że „datą o wiele prawdopodobniejszą jest 3 lub 2 czerwca 966 roku (Dominica Pentecostes lub sabbatum in vigilia Pentecostes) według kalendarza juliańskiego. Uwzględniając opóźnienie tego kalendarza w stosunku do rzeczywistej pory roku zwrotnikowego, można w przybliżeniu przyjąć, że chrzest Mieszka poprzedzałby o około szesnaście dni świętowane 24 czerwca przesilenie letnie, czyli Sobótkę. Mogło tak się przypadkowo a szczęśliwie złożyć, że gdy w roku 966 dla Kościoła nadchodziła uroczystość Zesłania Ducha Świętego, w tych dniach pogańska jeszcze Polska obchodziła właśnie swoje Zielone Świątki”. Zatem, gdyby ta hipoteza się potwierdziła, konieczna byłaby zmiana terminu obchodzenia Święta na wigilię Zesłania Ducha Świętego. Wtedy, co prawda Święto byłoby ruchome, ale za to zawsze wypadałoby w sobotę, czyli w dzień wolny od pracy i wtedy lepiej można by się skupić na odpowiednim jego obchodzeniu.

Jan Maria Jackowski

Źródło: Niedziela Ogólnopolska 10/2019